WASD Tuşları Nasıl Standart Kontrol Şeması Halini Aldı?

Günümüz PC oyunlarında MOBA ve spor oyunları dışında neredeyse her oyun WASD tuş şemasını kullanıyor. Peki bu standart nasıl oluştu?

PC oyuncuları çok uzun yıllardır oyunlarda WASD tuşlarını temel alan kontrol şemasını kullanıyor. MOBA oyunlarda ve spor/yarış oyunlarında farklı şemalar karşımıza çıksa da geri kalan bütün oyunlar karşımıza bu şema ile çıkıyor. Hatta bu konu internet üzerinde pek çok mizahi içeriğin oluşmasına da katkı sağlamış durumda.

Günümüzde neredeyse vazgeçilmez olan bu hareket şemasını 20 sene önce pek de fazla insan kullanmıyordu. Oyunların 2 boyutlu olduğu dönemde günümüzdeki WASD şeması yerine klavyenin yön tuşları daha sık kullanılıyordu. 3 boyutlu oyunlara geçiş yapıldığında ve mouse çevreyi gözlemlemek/nişan almak gibi işlevler için standart kontrolcü haline geldiğinde ise yön tuşları da yerini WASD tuşlarına bırakmaya başladı. Bunun sebebi ise sağ el fareyi kontrol ederken sol eli klavyenin diğer ucuna uzatmak yerine daha rahat bir tutuş pozisyonu sağlamasıydı. Aynı zamanda WASD tuşlarını hareket için kullanmak oyunda gerekli diğer tuşlar olan “shift” “space” gibi tuşlar için de erişim kolaylığı sağlıyordu.

Bir Quake efsanesi Dennis “Thresh” Fong

Ancak WASD kontrol şemasının standartlaşması olayı tahmin edebileceğiniz üzere bir anda gerçekleşmedi. 3 boyutlu oyunların yaygınlaşmaya başladığı dönemde pek çok farklı kontrol şeması kullanılıyordu. WASD tuşlarını kullanan ilk kişinin kim olduğu bilinmese de bunu popüler hale getiren kişi Quake tarihinin en önemli oyuncularından biri olan Dennis “Thresh” Fong. Şimdilerde 43 yaşında olan ve kariyerine iş adamı olarak devam eden Fong o dönemler Quake ve DOOM oyunlarındaki başarıları ile tanınıyordu. Dennis Fong ya da oyundaki adı ile Thresh, 1997 yılında tarihin ilk ülke çapında gerçekleşen Quake turnuvasını kazanarak John Carmack’in Ferrari 328 model arabasını evine götürmüştü.

Daha erken yıllarda oyunu mouse kullanmadan oynayan Fong, oyunu trackball kullanarak oynayan kardeşine kaybedince kendisini mouse kullanmaya alıştırmaya başlıyor. Ve bu karar kendisinin yenilmez kariyerinin başlangıcı haline geliyor. Konu hakkında Dennis Fong şu açıklamalarda bulunuyor.

“Bu geçişi yapmamdan itibaren yeteneklerim katlanarak arttı. Hatta o günden sonra neredeyse asla kaybetmedim”

Tabii ki doğru kontrol şemasını bulmak tahmin edebileceğiniz üzere deneysel bir süreçti. O dönem için klavyenin sol tarafında konumlanmış tuşların kullanıldığı pek çok kontrol şeması vardı. WASD, WADX, EDSF ve daha pek çok varyasyon o dönem kullanılıyordu. Bunların arasında kendine en uygun olanın WASD olduğuna karar veren Dennis Fong başka bir tercihte bulunsaydı günümüz kontrol şeması WASD yerine ZXCV (Fong bir açıklamasında bu şekilde oynayan birini tanıdığını belirtiyor.) gibi farklı şekiller olabilirdi. Dönemin farklı kontrol şemaları hakkında bilgi vermek için şunları da belirtelim. 1994 yapımı System Shock ASDX tuşlarını kullanırken Descent isimli yapım ise AZ ve QE tuşlarını kullanıyordu.

Fong verdiği röportajlarda WASD’nin ortaya çıkışını kendine mal etmediğini ama yaygınlaşmasında – dönemin diğer FPS oyuncuları ile birlikte- büyük bir katkısı olduğunu söylüyor. Fong’un FPS arenasında ünü arttıkça kendisine gelen soruların sayısı da artıyor. Bu soruların en çok geleni ise “Config’in ne?” sorusu oluyor. Dennis “Thresh” Fong’un bu sorulara cevap verdiği internet sitesi Thresh’s Quake Bible’da WASD tuş şeması “Ters T” şeklinde tanımlanıyor.

Büyük oyunların WASD’yi standart haline getirmesi

Her ne kadar Quake oyunlarının geliştiricisi John Carmack Quake 2‘ye Thresh’in tuş dizilimini yerleştirmiş olsa da standart kontroller hala daha ok tuşlarıydı. Ancak bu 1998 yılında yani Quake 2’den 1 yıl sonra Half Life isimli efsane yapımın çıkışı ile değişecekti. Valve’da çalışan ve muhtemelen Thresh’in Quake için kullandığı tuşlardan etkilenen geliştiriciler Half Life’ın standart tuş şeması için WASD tuşlarını kullandı. Hatta konu hakkında Valve’ın başındaki isim Gabe Newell “WASD tuş dizilimini beğenmiyorum bu yüzden her seferinde onları EDSF olarak tekrar değiştiriyorum.” şeklinde bir açıklamda bile bulunuyor.

Half Life’ın WASD tuşlarını standart haline getirmesiyle birlikte bunu pek çok önemli yapım izliyor. Starsiege Tribes, Quake 3, Daikatana gibi yapımların WASD tuşlarını standart kontroller haline getirmesi ile bu tuşlar gittikçe yaygınlaşıyor. Bu tuşların tam olarak standart haline gelmesi süreci ise 2004 yılına kadar sürüyor. 2004 yılında çıkan MMORPG dünyasının devi World of Warcraft, milyonlarca oyuncu için WASD’yi standart tuşlar haline getiriyor.

Özetle

Hikayeyi kısaca özetlemek gerekirse bir Quake efsanesinin tuş tercihleri önce dönemin oyuncularını, sonrasında ise çıkan büyük yapımları en sonunda ise bütün dünyadaki oyuncuları etkiliyor. Eğer bu tercihler farklı olsaydı, şu anda çok farklı tuş dizilimleri ile karşı karşıya olabilirdik.