Siberpunk Nedir? – Punk, Cyberpunk 2020 ve Dahası…

Geçtiğimiz gün çıkış yapan Cyberpunk 2077 çeşitli konseptleri bünyesinde tutuyor. Peki sanatın farklı dallarında yer bulmuş siberpunk nedir? 

Cyberpunk ne anlama gelir sorusunu cevaplandırmadan önce punk kavramına göz atmak ve bu türlerin sanattaki tezahürlerine örnekler vermek gerekiyor. Nedir bu siberpunk ve CD Projekt Red’in sekiz yıldır geliştirdiği oyun ile neden aynı ismi taşıyor?

Punk Nedir?

1970’lerin ortasında Birleşik Krallık’ta ortaya çıkan bu ideoloji özünde otoriteye karşı bir başkaldırıyı ve anarşik bir anlayışı barındırır. Dönemin gençleri gerek görünüşleri gerekse ürettiği müzikler ile alışılmış olana karşı çıkmaya başlar. Toplumsal normlara ve otoriteye karşı genel bir stil ile tepki koyan bu kişiler, punk kültürünü yerel bir hevesten daha fazlası haline getirir ve punk basit bir tarzdan çok daha fazlası haline gelir.

Öyle ki punk kültürünün hem felsefede hem de politikada olan nüfuzu iyice artar. Günümüzde bir müzik türü olarak da bilinen punk türü zaman içerisinde kendi içinde bölünerek farklı kümelere ayrılır. New Wave, pop punk ya da street punk ise bu kümelerden sadece birkaçıdır.

Temelinde agresif ve başkaldıran bir tutuma sahip olan punk, yerel literatürde “çılgınlık” anlamını da kazanmaya başlar. Hatta bu kültürü benimsemiş bireyler salt “punk” kelimesiyle bile anılır.

Yıllar içerisinde punk anlamı genişler ve ortaya çıkan yeni alt kültürler sanatın farklı dallarında kendini göstermeye başlar. Sinema, edebiyat ve modaya da iyice zuhur eden punk kültürü seksenlerin başında edebiyattaki etkisini de iyice güçlendirmiştir.

Cyberpunk 2077 ve Neuromancer

CD Projekt Red’in neredeyse 8 yıldır geliştirdiği ve geçtiğimiz gün çıkış yapan Cyberpunk 2077’nin atası ise aslında edebiyatta kök salıyor.

Zaman içerisinde “çılgınlık” ekini de kuyruğuna takan punk alt kültürü, biraz da New Wave bilim kurgu şemsiyesi altında siberpunk ve steampunk gibi edebi kültürlerin de filizlenmesini sağlıyor. O dönem ortaya çıkan bilim kurgu furyası ve New Wave konseptleri; punk anlayışlardan aldığı ilhamlarla niş bir konsepti doğuruyor.

Biz ona siberpunk ya da daha Türçe haliyle siber çılgınlık diyoruz.

Siberpunk Nedir?

Bilim kurguya olan ilgiyi distopik ve karamsar bir gelecekle birleştiren dönemin yazarları, altmışlar ve yetmişlerdeki global bir hevesten de ilham alıyorlar. Savaşları geride bırakan dönemin insanları geleceğe ve daha da önemlisi geleceğin teknolojisine umutla bakıyorlar.

Bu umuttan ve punk kültürünün getirdiği anarşik anlayıştan yararlanan yazarlar ise siberpunk türünün ilk örneklerini yazmaya başlıyor. Teknolojinin insan hayatını kolaylaştırmaktan ziyade yeniden tanımladığı ve yaşam kalitesinin düştüğü toplumlar tasvir ediliyor. Bu eserlerde devletler mega şirketler ya da yapay zekalar tarafından yönetilirken, ahlaki sınırlar da ortadan tamamen kalkıyor. Yetenekli ve erdemli insanların teknolojinin de yardımıyla ilerlediği ütopik dünyalar yerine, sosyal tabakanın çürüdüğü ve sınıf ayrımlarının uçuruma dönüştüğü dünyalar resmediliyor.

Distopya edebiyatı da aynı dönemde dallanıp budaklanırken siberpunk türünde eser veren yazarlar “teknoloji” kavramına daha büyük bir rol yüklüyor. Aynı Cyberpunk 2077’de gördüğümüz Night City gibi mega firmaların yönettiği distopik metropoller; siberpunk türünün vazgeçilmez sahneleri haline geliyor.

Transhümanizm

İnsan yaşamının bir önemi olmadığı bu şehirlerde insanlar vücut parçalarını ıskartaya çıkarıyor. Biyolojik uzuvlar yerlerini sibernetik eklentilerle değiştiriyor. Daha hızlı koşan, daha hızlı dövüşen ve terlemek yerine vidaları gevşeyen insanlar ile tanışıyoruz.

Siberpunk bu noktada transhümanizm kavramını da bir potada eritiyor ve Blade Runner gibi kült eserler tüketiciye “insan nedir?” sorusunu soruyor.

Vücut parçalarınızı tamamen değiştirseniz, sizi siz yapan tüm fiziksel özellikleri geride bıraksanız; siz hala siz olur muydunuz?

Masa Üstü Rol Yapma Oyunu: Cyberpunk

Transhümanizm, insan nedir, teknolojinin hayatımızdaki yeri gibi soruları seyircinin kafasında büyüleyici bir şekilde izleyen Blade Runner’dan sonra, birçok eser aynı sorgulamaları tek bir kazanda kaynatmayı hedefliyor. Daha güncel örneklerden biri olan Altered Carbon ile siberpunk türü tekrar dizi formatında kendine yer buluyor.

Blade Runner’dan Altered Carbon’a kadar uzayan bu geniş süreçte siberpunk türüne sadık olan birçok kitap, film, çizgi roman ve farklı bağlamlarda eserlerin ortaya koyduğunu söyleyebiliriz. Ghost in the Shell, Akira, New Rose Hotel hatta The Matrix bile türün örnek eserlerinden olabilir.

Bu geniş zaman diliminde üretilen eserlerden bir diğeri de Cyberpunk 2020 oldu. Mike Pondsmith tarafından geliştirilen ve R. Talsorian Games tarafından yayınlanan Cyberpunk; bir masa üstü rol yapma oyunu olarak 1988’de satışa sunuldu.

Ülkemizde pek bilinmeyen bu FRP serisi oyunculara Night City’de bir hayat kurma şansı tanıyor. Şirket savaşlarının döndüğü ve bireysel partilerin kendi çıkarları uğruna teknolojiden yararlandığı rol yapma oyunu, yıllar sonra CD Projekt Red’in imzasının bulunduğu bir video oyunu olarak karşımıza çıkıyor.

Ve Cyberpunk 2077…

 

CD Projekt Red’in yedi yılı aşkın bir süredir geliştirdiği Cyberpunk 2077 ise özünde otuz yıllık bir alt kültürün izlerini taşıyacak. Asıl olarak bir masa üstü rol yapma oyunundan uyarlanan Cyberpunk 2077’nin ekibinde, oyunun ilk geliştiricisi olan Mike Pondsmith bile yer alıyor. Yeni nesil bir açık dünya oyunu olmayı hedefleyen ve bunu yaparken oyuncuların Night City’de unutulmaz hikayeler edinmesini isteyen CDPR ekibi, Cyberpunk 2077 ile siberpunk kültürünün en yeni meyvesini vermeye hazırlanıyor.

Bu noktada siz değerli okurlarımıza konsepti daha iyi benimsemeniz ve insan olmanın unutulduğu distopik bir metropolde yolunuzu daha hızlı bulmanız için bir eser bırakıyoruz. Siberpunk konseptinin müzikteki ikizi olan synthwave ile Cyberpunk 2077’ye hazır olacağınıza inanıyoruz.

Günümüzden kırk yıl önce filizlenen dev bir ideolojinin onlarca dalından biri olan siberpunk türüne olan ilginizin artmasını gönülden diliyor ve bu süreçte Night City’de şansınızın yaver gitmesini temenni ediyoruz.